Έχει περάσει από το χωράφι όπου εργάστηκε ως καλλιεργητής, στην επιθεώρηση, στην εμπορία και σήμερα βρίσκεται στην πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων. Ο Γιάννης Κουρτίδης της Q Ways απαντάει στις ερωτήσεις του Π21.
Συνέντευξη: Θανάσης Αντωνίου
Συναντήσαμε τον Γιάννη Κουρτίδη στα γραφεία της εταιρείας πιστοποίησης Q Ways στα Μελίσσια και συζητήσαμε μαζί του όλη σχεδόν τη γκάμα των θεμάτων που αφορούν στα βιολογικά προϊόντα ξεκινώντας από το πόσο έχει επηρεαστεί ο κλάδος από τη σοβαρή οικονομική κρίση. «Στα βιολογικά προϊόντα η κρίση έχει αρνητικές συνέπειες. Στην Ελλάδα το γεγονός πως δεν παράγουμε προϊόντα,κάνει τα εισαγόμενα να διατίθενται σε πολύ υψηλότερες τιμές. Επίσης λόγω υψηλότερου κόστους παραγωγής τα ελληνικά προϊόντα είναι σαφώς πιο ακριβά. Έτσι, η κατανάλωση έχει επηρεαστεί αρνητικά το 2009 και για το 2010 θα υπάρξει περαιτέρω μείωση». Όπως παρατηρεί ο ίδιος από τις τάσεις της αγοράς, το μεγαλύτερο ποσοστό των βιο-καταναλωτών ( π.χ. πολλοί νέοι γονείς ) αρκούνται στα απολύτως απαραίτητα (φρουτολαχανικά, αυγά, γάλα, χυμοί), ενώ προϊόντα όπως είναι το βιολογικό κρέας μπαίνουν, λόγω και της μεγάλης διαφοράς τιμής με το συμβατικό, σε δεύτερη επιλογή. Οι αγροτικές κινητοποιήσεις του περασμένου Ιανουαρίου, στις οποίες οι αγρότες έδειξαν να αμφισβητούν το υπάρχον αγροτικό μοντέλο στο σύνολό του, ήταν το επόμενο ζήτημα που θέσαμε στο συνομιλητή μας. Ο Γ. Κουρτίδης πιστεύει ότι οι αγροτικές κινητοποιήσεις θα πρέπει να γίνονται όχι με σκοπό την εκταμίευση κοινοτικών επιδοτήσεων αλλά για τη δημιουργία ‘συμπαγούς αγροτικού ιστού’ με σαφή προσανατολισμό και προγραμματισμό των καλλιεργειών που μπορούν και πρέπει να καλλιεργηθούν στην ελληνική ύπαιθρο. «Οι επιδοτήσεις έχουν γίνει αυτοσκοπός παρότι αποτελούν το μέσο που θα βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων. Η αποσύνδεση της επιδότησης από την παραγωγή είχε ολέθρια αποτελέσματα για τους αγρότες μας» σχολίασε. Τι μπορεί να γίνει όμως προκειμένου να στηριχθεί η βιολογική γεωργία; Έχοντας οργώσει (κυριολεκτικά και μεταφορικά...) την Ελλάδα, ο γενικός διευθυντής της Q Ways καλεί την πολιτεία να χρησιμοποιήσει κι άλλους, πέρα από τις επιδοτήσεις, τρόπους ενίσχυσης της βιολογικής γεωργίας. «Θα πρέπει η Πολιτεία να στηρίξει έμπρακτα και σθεναρά τα βιολογικά προϊόντα προβάλλοντας τα στα Μέσα. Να δημιουργήσει υγιή δίκτυα διανομών και να ενισχύσει τις τοπικές αγορές, προβάλλοντας τα τοπικά βιολογικά προϊόντα αυτών. Να εκπαιδεύει τους νέους αγρότες στο μέλλον της αγροτικής μας οικονομίας με σεμινάρια για τις εφαρμογές της βιολογικής γεωργίας, τις νέες μεθόδους αντιμετώπισης των παρασίτων και να διοργανώνει συνεχή ταξίδια και επαφές με προηγμένα κράτη για να αποκτηθεί η επιθυμητή τεχνογνωσία» υποστηρίζει. Μεταξύ αυτών που προτείνει είναι η εκπόνηση έρευνας αγοράς και ζητά από την πολιτεία να εντάξει, όπως η Ιταλία, τα βιολογικά προϊόντα υποχρεωτικά στα κυλικεία των σχολείων, των νηπιαγωγείων αλλά και στα menu των κρατικών νοσοκομείων!
Εταιρείες πιστοποίησης
Στην Ελλάδα το κομμάτι του ελέγχου και της πιστοποίησης των βιολογικών προϊόντων έχει ανατεθεί στους Φορείς Πιστοποίησης.
Το όλο σύστημα βρίσκεται υπό την εποπτεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ειδικότερα της Διεύθυνσης Βιολογικής Γεωργίας αλλά και υπό την επίβλεψη του Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π (AGROCERT) . Ρωτάμε λοιπόν το συνομιλητή μας σχετικά με το πόσο καλά οργανωμένο είναι το υπάρχον σύστημα, μας παραπέμπει όμως ...στην παραπάνω Διεύθυνση η οποία οφείλει, όπως αναφέρει «να ελέγχει εμάς τους Φορείς και να μας κρίνει με αξιοκρατικά και ανεξάρτητα κριτήρι . Αξίζει να σημειώσουμε ότι κάθε Φορέας Πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων είναι υποχρεωμένος να είναι διαπιστευμένος με το πρότυπο ISO 45011, από το Ε.ΣΥ.Δ ( Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης ).
«Το όλο σύστημα ελέγχεται από πολλές πλευρές με τελικό στόχο το παραγόμενο βιολογικό προϊόν να συμμορφώνεται πλήρως με τον Κοινοτικό Κανονισμό 834/07 και 889/08, αλλά και με την εκάστοτε κείμενη Εθνική Νομοθεσία» μας εξηγεί ο Γ. Κουρτίδης και προβλέπει πως από τους 12 Φορείς που δραστηριοποιούνται σήμερα θα παραμείνουν στο χώρο περί τους 5 έως 6. «Κάποιοι φορείς επένδυσαν σε παραγωγούς ‘επιδοτησάκηδες’ οι οποίοι μετά την πενταετία αποχωρούν από το Σύστημα» σχολιάζει με νόημα και μας πληροφορεί πως κι άλλοι φορείς πιστοποίησης ( εκτός βιολογικών ) ενδιαφέρονται να μπουν στην πιστοποίηση. Συζητώντας για τα θεσμικά ζητήματα του κλάδου, φυσικά η συζήτηση πέρασε στο νέο οικολογικό σήμα το οποίο από τον Ιούλιο θα εφαρμοστεί σε όλες οι αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Γ. Κουρτίδης μας ξεκαθαρίζει ότι το σήμα eco δεν προέρχεται από έναν και μόνον παράγοντα/κριτήριο αλλά ακολουθεί από την αρχή την δημιουργία του προϊόντος, από την πηγή της πρώτης ύλης , την διαδικασία επεξεργασίας αυτής, την παραλαβή του τελικού προϊόντος, τη διανομή του, την αποθήκευσή του και την πώληση στον τελικό καταναλωτή. Ασφαλώς, διάκειται θετικά απέναντι στη νέα νομοθεσία: «Είναι μία φιλοσοφία που δεν θα πρέπει ειδικά στις μέρες μας να μας αφήσει αδιάφορους, τουναντίον θα πρέπει να μας αφυπνίσει για το καλό όλου του πλανήτη και φυσικά να μην γίνει εργαλείο παραπλάνησης και παραπληροφόρησης των καταναλωτών» υποστηρίζει. Όσο αναφορά τις χώρες εκτός Ε.Ε. ο Γ. Κουρτίδης μας ενημερώνει ότι ακριβώς λόγω της εθελοντικής και όχι υποχρεωτικής μορφής του σήματος αυτού, έχουν προχωρήσει στην εφαρμογή των προδιαγραφών του με μεγάλη αποδοχή από όλους τους εμπλεκόμενους.
Λιανεμπόριο: εδώ οι μάχες στο ράφι!
Τα supermarket αναδεικνύονται τα τελευταία χρόνια ως μια σημαντική όσο και ανέλπιστη ‘χείρα βοηθείας’ για τα βιολογικά προϊόντα. Η συμβολή τους είναι πια σημαντική αφού τα περισσότερα διαθέτουν στα ράφια τους αντίστοιχα προϊόντα και συμβάλλουν στο να γίνουν πιο οικεία και πιο γνωστά στο ευρύτερο καταναλωτικό κοινό. Ο Γ. Κουρτίδης υπερθεματίζει αλλά διατυπώνει και ορισμένες ενστάσεις. «Τα supermarket λόγω της φύσης τους έχουν, όχι μόνον για τα βιολογικά αλλά και για τα συμβατικά προϊόντα τους ένα χαρακτήρα λίγο ...απρόσωπο προς τον καταναλωτή που σίγουρα θα τον ενδιέφερε μια πιο ολιστική προσέγγιση και ενημέρωση για το τί ακριβώς είναι το βιολογικό προϊόν, πράγμα το οποίο και βρίσκει στα πιστοποιημένα καταστήματα λιανικής» μας είπε. Θέτει όμως κι ένα άλλο πολύ σημαντικό ζήτημα το οποίο είναι σχεδόν αδιάκριτο στο απαίδευτο μάτι όλων των υπολοίπων: «ο ποιοτικός έλεγχος των supermarketλειτουργεί πολλές φορές με πολύ αυστηρά κριτήρια ποιότητας π.χ. εμφάνισης όπως σαν να έχει να κάνει με συμβατικά προϊόντα και μπορεί δυνητικά να αποκλείει από το ράφι του, βιολογικά προϊόντα κυρίως αμεταποίητα ( φρούτα- λαχανικά ) με μικρά ελαττώματα εμφάνισης π.χ. μέγεθος στα μήλα ή καμπύλη κυρτότητας στα αγγούρια. Επίσης τα βιολογικά προϊόντα στα supermarket πωλούνται πάντα συσκευασμένα καταναλώνοντας αρκετά μεγάλες ποσότητες από πλαστικό και χαρτί» επισημαίνει.
Μεταλλαγμένα; Όχι ευχαριστώ!
Δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε έξω από μια εφ΄ όλης της ύλης συζήτηση το ζήτημα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, ειδικά αυτό το διάστημα που η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται πως ανοίγει, επίσημα πλέον και ύστερα από πιέσεις πολλών χρόνων, την πόρτα των συνόρων της για την καλλιέργεια ενός υβριδίου βιομηχανικής πατάτας.
Πρόκειται για τη νέα ‘μεταλλαγμένη’ πατάτα Amflora της γερμανικής Basf. «Η γενετικώς τροποποιημένη πατάτα έχει γονίδια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά και θα καλλιεργείται νόμιμα πλέον και στην Ε.Ε. Θα χρησιμοποιείται στη βιομηχανία χαρτιού, υφασμάτων, τσιμέντου ζωοτροφών. Κι αυτό γιατί παράγει μεγαλύτερο ποσοστό αμυλοπηκτίνης από την κοινή πατάτα» μας ενημερώνει ο συνομιλητής μας. Θέτει όμως αυτός, όλες τις ενστάσεις που γνωρίζουμε για τα συγκεκριμένα προϊόντα: «ο γεωργός πλέον γίνεται παραγωγός πρώτων υλών για την βιομηχανία, όπως έχουν γίνει σε ένα μεγάλο ποσοστό οι αγρότες στις ΗΠΑ, δεν θα μπορεί να διατηρεί δικό του πολλαπλασιαστικό υλικό και θα εξαρτάται από τις πολυεθνικές. Ο καταναλωτής ο οποίος και θα αγοράσει κρέας ή γαλακτοκομικά προϊόντα που παρήχθησαν από ζώα που έφαγαν την ‘μεταλλαγμένη’ πατάτα, δεν θα μπορεί να έχει το δικαίωμα της επιλογής ή όχι της αγοράς ενός τέτοιου προϊόντος. Μεγαλύτερος κίνδυνος όμως, σύμφωνα με την άποψή του και μη αντιστρέψιμος κίνδυνος μάλιστα, είναι αυτός της εξάπλωσης των γονιδίων της ‘μεταλλαγμένης’ πατάτας σε άλλα συγγενή είδη, βάζοντας σε άμεσο κίνδυνο την ύπαρξη της βιοποικιλότητας. «Μπορεί βραχυπρόθεσμα και ενόψει κρίσης η καλλιέργεια ‘μεταλλαγμένης’ πατάτας να φαίνεται επιχειρηματικά συμφέρουσα για κάποιες των περιπτώσεων που δίνουν ένα εισόδημα σε κάποιους καλλιεργητές της Ε.Ε., μακροπρόθεσμα όμως οι ίδιοι θα οδηγηθούν σε αδιέξοδα από τα οποία δεν θα μπορούν να βγουν» μας λέει χωρίς δισταγμό.
Κλείνουμε τη συζήτησή μας με τον Γ. Κουρτίδη θέτοντας το ερώτημα που βρίσκεται στα χείλη όλων όσων ασχολούνται με τα βιολογικά: πότε θα μπορέσει αυτή η διατροφική επιλογή να αποκτήσει ερείσματα στην ελληνική κοινωνία; «Η επιλογή είναι καθαρά προσωπική κι εμπεριέχει εκείνες τις προσωπικές εμπειρίες αλλά και την γενικότερη κουλτούρα που μας οδηγούν στην αποδοχή ή όχι των βιολογικών προϊόντων» μας είπε σιβυλλικά ο συνομιλητής μας. Κάνοντας όμως μια αναγκαία διευκρίνιση: « Εάν ο καθένας από εμάς είχε την δυνατότητα, λόγω και επαγγέλματος, να εμβαθύνει κατανοώντας περισσότερο τα προβλήματα στα οποία μας έχει οδηγήσει το τωρινό μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης, τότε σίγουρα οι επιλογές όλων μας θα ήταν διαφορετικές και σίγουρα θα ήταν προς την κατεύθυνση της κατανάλωσης αγροτικών προϊόντων που σέβονται το περιβάλλον, τον ίδιον τον γεωργό, τον καταναλωτή , δηλαδή αυτή των βιολογικών προϊόντων» .
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ!
Το eco label είναι μέρος του σχεδίου της Κοινότητας που υιοθετήθηκε στις 16 Ιουλίου του 2008 στα πλαίσια της Αειφόρου Κατανάλωσης και Παραγωγής καθώς και της Αειφόρου Βιομηχανικής Πολιτικής.
Ο Γιάννης Κουρτίδης σχολιάζει
Ελληνική νομοθεσία |
Προβολή προϊόντων |
Υπάρχουν πολλές ερμηνείες του νέου Κανονισμού οι οποίες και θα πρέπει να διευκρινισθούν από το υπουργείο. Όπως π.χ. για το εάν τα σημεία λιανικής πώλησης βιολογικών προϊόντων θα πρέπει ή όχι να ενταχθούν στο σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης. Στο πλαίσιο της ενιαίας πολιτικής προς τους Φορείς αλλά και απέναντι στο νέο Κανονισμό, θα πρέπει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να εκδώσει άμεσα την νέα ΚΥΑ για τους 834/07 και 889/08. |
Η Πολιτεία θα πρέπει να προβάλει και να προωθεί τα βιολογικά. Να κάνει καμπάνια για την βιολογική γεωργία στην χώρα μας. Να διοργανώνει επιμορφωτικά σεμινάρια σε αστικό αλλά και επαρχιακό επίπεδο. Σε επίπεδο διεθνών εκθέσεων θα πρέπει η Πολιτεία να μεριμνά ώστε τα ελληνικά βιολογικά αγροτικά προϊόντα να βρίσκουν την θέση που τους αξίζει και να έχουν την καλύτερη δυνατή παρουσία. |
