ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΡΟΔΙΑΣ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΟ  ΠΛΑΝΟ ΡΟΔΙΑΣ, ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

• ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ ΦΥΤΟ

Η ροδιά ανήκει στην οικογένεια Punicaceae, στο γένος Punica και στο είδος Punica granatum.Είναι θάμνος ή μικρό δένδρο φυλλοβόλο. Τα  φύλλα της είναι αντίθετα , μικρά , λογχοειδή και γυαλιστερά. Οι  οφθαλμοί διακρίνονται σε ξυλοφόρους και μικτούς καρποφόρους. Οι οφθαλμοί απαντούν πάντοτε πλάγια σε βλαστό ή σε λογχοειδή βλάστηση. Τα άνθη φέρονται επάκρια της τρέχουσας βλάστησης είναι μεγάλα , καμπανοειδή ή κυλινδρικά , κόκκινα , ή και λευκοκίτρινα. Τα άνθη βασικά είναι δύο τύπων : τα καρποφόρα ( μεγάλα , μακρόστυλα , μακροστήμονα , έγχρωμα με τους ανθήρες και το στίγμα στο ίδιο ύψος ) και τα άγονα  ( μικρότερα , βραχύστυλα , βραχυστήμονα , με το στίγμα πολύ χαμηλώτερα από τους ανθήρες ).
Τα μακρόστυλα άνθη σχηματίζονται στο  παλαιό ξύλο ενώ τα βραχύστυλα στην νέα βλάστηση.
Ο καρπός είναι ράγα έχει μεγάλο μέγεθος και σχήμα σφαιρικό. Ο φλοιός είναι κοκκινοπράσινος ή βιολετί κατά την ωρίμανση. Ό καρπός περιέχει κατά μέσο όρο περίπου 670 σπόρους και κάθε σπέρμα περιβάλλεται από σάρκα ροδοκόκκινη ή λευκοκίτρινη, χυμώδη , γλυκιά ή υπόξινη , μερικές φορές ελαφρά στυφή.
Η ροδιά καρποφορεί σε τρέχουσα βλάστηση ( ετήσια )  επάκρια και από καρποφόρους οφθαλμούς, ενώ μπαίνει σε καρποφορία από τον 3-4 χρόνο και η παραγωγική της ηλικία υπολογίζεται στα 40-50 χρόνια. 
Οι ποικιλίες της ροδιάς είναι αυτογόνιμες και για αυτό δεν υπάρχει πρόβλημα επικονίασης στην καλλιέργεια αυτού του οπωροφόρου δένδρου.
Ο πολλαπλασιασμός γίνεται εύκολα με ξυλοποιημένα χειμερινά μοσχεύματα, παραφυάδες, φυλλοφόρα καλοκαιρινά μοσχεύματα και in vitro.

2.ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΣ
Κλίμα
Η ροδιά ευδοκιμεί σε περιοχές θερμές και στις ζώνες καλλιέργειας τόσο της ελιάς αλλά και της αμυγδαλιάς παρόλο που είναι πιο ανθεκτική από αυτά στο ψύχος.
Κρίσιμη ελάχιστη τιμή είναι αυτή των -10 ο C και περιοχές με χαμηλότερες τιμές θα πρέπει να αποφεύγονται για την καλλιέργεια της ροδιάς.
Επίσης δεν ανέχεται περιοχές με ομίχλη ή ψυχρούς ανέμους.
Αντίθετα ανέχεται μακρές περιόδους ξηρασίας και οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού ευνοούν την ωρίμανση των καρπών.
Επίσης έχει μικρές ανάγκες σε ψύχος για την διακοπή του λήθαργου των οφθαλμών της ( 150 ώρες έως 400 ώρες ψύχους κάτω από τους 7 ο C ).
Έδαφος
Ευδοκιμεί καλύτερα σε εδάφη μέσης σύστασης, βαθιά, γόνιμα, νοτερά και αρδευόμενα. Ανέχεται μέτρια αλκαλικά εδάφη και τα πολύ υγρά θεωρούνται ακατάλληλα. Αρκετά ανθεκτική τόσο στην αλατότητα του εδάφους αλλά και του νερού.

• ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ

Εγκατάσταση φυτείας
Πριν την φύτευση γίνεται όργωμα σε βάθος 30-40 εκ. για την αφρατοποίηση του εδάφους και την καταστροφή των πολυετών ζιζανίων. Πριν από το όργωμα λαμβάνονται δείγματα εδάφους για τον εργαστηριακό έλεγχο που θα καθορίσει το είδος και την ποσότητα των λιπασμάτων.
Μετά ακολουθεί η διασπορά χωνεμένης κοπριάς ( 2-3 τόνους ανά στρέμμα ) για την βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους και ακολουθεί σβάρνισμα για την ενσωμάτωση αυτής αλλά και το σπάσιμο των σβώλων από το προηγούμενο όργωμα. Ακολουθεί ισοπέδωση , χάραξη και φύτευση των διετών δενδρυλίων της ροδιάς.

Συνοψίζοντας, οι εργασίες που αφορούν στην εγκατάσταση της φυτείας είναι με την σειρά οι ακόλουθες :

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.

Κατά την φύτευση ανοίγονται λάκκοι διατάσεων 30Χ30Χ40, τα δενδρύλλια φυτεύονται στο ίδιο βάθος που ήταν στο φυτώριο, το επιφανειακό χώμα ρίχνεται στην βάση του ριζικού συστήματος και το χώμα πιέζεται ελαφρά μέχρι πληρώσεως των λάκκων με προσοχή αποφεύγοντας να προξενηθεί ζημιά στο ριζικό και εναέριο σύστημα των δενδρυλλίων.

Σύστημα φύτευσης

Η ροδιά φυτεύεται κατά τετράγωνα ή και ορθογώνια παραλληλόγραμμα και οι αποστάσεις φύτευσης είναι 5 Χ 4 με μια πυκνότητα δένδρων ανά στρέμμα τα 50.

Καλλιέργεια εδάφους

Η καλλιέργεια του εδάφους αποσκοπεί στην αύξηση ή και την διατήρηση της περιεκτικότητας σε χούμο, την αποθήκευση νερού, στην διατήρηση της γονιμότητας του και στην ποσοτική και ποιοτική αύξηση της παραγωγής.
Για την βιολογική γεωργία αυτή διενεργείται με μηχανικά μέσα ή με την μέθοδο της χλωράς  λίπανσης ή και διατήρησης πολυετούς  τάπητα με διάφορα είδη.

Εποχή φύτευσης

Η φύτευση των δενδρυλλίων γίνεται από τον Νοέμβριο μόλις συμπληρωθεί η φυλλόπτωση κα μέχρι τις αρχές της επόμενης Άνοιξης, πριν εκπτυχθούν οι οφθαλμοί και πάντοτε με ευνοϊκές εδαφοκλιματικές  συνθήκες.

Επιλογή ποικιλίας

Η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας αποτελεί συστηματική έρευνα για την τελική απόφαση.
Οι πιο αξιόλογες ξενικές ποικιλίες είναι η Akko, η Wonderful, η Hicaz, Angel red, ενώ από τις ελληνικές διακρίνεται αυτή της Ερμιόνης.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

• Να είναι παραγωγική
• Να έχει αντοχή στο σκάσιμο του καρπού
• Να έχει τα επιθυμητά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά

Πότισμα

Το πότισμα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι είναι αναγκαίο γιατί διατηρεί σταθερή την παραγωγικότητα των δένδρων και συμβάλει στην παραγωγή καρπών ανώτερης ποιότητας. Η ροδιά χαρακτηρίζεται από έντονη διαπνοή των φύλλων της και σε περίοδο ξηρασίας τα φύλλα απορροφούν νερό από τους καρπούς, με αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής και την υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών της.
Η άρδευση γίνεται με το σύστημα της σταγόνας ( στάγδην άρδευση ) και συνολικά η ροδιά σε ετήσια βάση χρειάζεται περί τα 1.200 mm ύψος νερού που καλό θα είναι τουλάχιστον τα 400 mm να λαμβάνονται από τις τοπικές βροχοπτώσεις της περιοχής που έχει επιλεγεί να καλλιεργηθεί η ροδιά.
Γενικά ισχύει η κάθε 7-10 ημέρες άρδευση από την εποχή της ενάρξεως της άνθησης και έως την έναρξη της συγκομιδής , σταδιακά σε ποσότητες από 20 έως και 40 κυβικά ανά στρέμμα ανά πότισμα και ανάλογα και με τον τύπο του εδάφους ( αμμώδες ,αργιλώδες  κ.ο.κ.)

Λίπανση

Γενικά η ροδιά είναι απαιτητική σε άζωτο και ευαίσθητη στα αλκαλικά εδάφη ( χλώρωση ).
Η ανάλυση του εδάφους θα καθορίσει και τις τελικές ανάγκες για την βασική λίπανση , ενώ το άζωτο μέρος του καλίου και τα υπόλοιπα μάκρο και μίκρο στοιχεία θα δίδονται μέσω του συστήματος υδρολίπανσης ή  και διαφυλλικά.

Κλάδεμα

Βασικό σημείο για την επιτυχία της παραγωγής αποτελεί το σωστό κλάδεμα των δένδρων από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό που τηρεί και τους κανόνες φυτοϋγείας ( καθαρά εργαλεία , τροχισμένα , απολύμανση αυτών ).
Η ροδιά διαμορφώνεται συνήθως σε χαμηλό  δένδρο με έναν ή και πολλούς κορμούς σε διάφορους  τύπους πχ ανοιχτού θάμνου με 3-5 βλαστούς-παραφυάδες.
Το κλάδεμα καρποφορίας θα πρέπει να συνίσταται στην αφαίρεση των παραφυάδων, στην αραίωση των κλάδων της κόμης ( κλαδιά που μπλέκονται, ξερά , με προσβολές )  και στην ενθάρρυνση νέας καρποφόρου  λογχοειδούς βλάστησης.

• ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Δίνεται με τον παρακάτω πίνακα το κόστος για τον πρώτο χρόνο εγκατάστασης της καλλιέργειας ανά στρέμμα :

Πίνακας 2.
Επιπλέον στο παραπάνω ποσό θα υπολογιστεί και το κόστος καλλιέργειας για τον πρώτο χρόνο :

• Άρδευση :  20 ευρώ
• Καλλιέργεια : 30 ευρώ
• Φυτοπροστασία/Λίπανση : 20 ευρώ

Δεύτερος χρόνος καλλιέργειας

Πίνακας 3.
Τρίτος χρόνος καλλιέργειας ( έναρξη παραγωγής )

Πίνακας 4.
Τέταρτος χρόνος καλλιέργειας

Πίνακας 5.

Πέμπτος χρόνος καλλιέργειας

Πίνακας 6.

Έκτος χρόνος καλλιέργειας (  παραγωγή περί τα 2000 κιλά/στρ)

Πίνακας 7.

• ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΣΟΔΩΝ ΕΞΟΔΩΝ-ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω κατά τον τρίτο χρόνο καλλιέργειας της ροδιάς ξεκινά και η παραγωγή με ποσότητες όπως στο παρακάτω διάγραμμα :

• Τρίτος  χρόνος  =  300 κιλά

• Τέταρτος χρόνος = 800 κιλά

• Πέμπτος χρόνος = 1.200 κιλά

• Έκτος χρόνος = 2.000 κιλά

• Έβδομος-Όγδοος χρόνος =  2.500 κιλά

Επίσης για τους υπολογισμούς μας θεωρήσαμε τιμές αγοράς για Α,Β ποιότητα προϊόντος προς παραλαβή για επεξεργασία ( χυμός , σπέρματα ) στα 0,5 ευρώ ανά κιλό για το συμβατικό  και  για δε το βιολογικό στα 0,85 ευρώ. Τα στοιχεία συγκεντρωτικά δίδονται στον παρακάτω πίνακα 8. Η τιμή του βιολογικού προϊόντος είναι υψηλότερη βασικά λόγω της αυξημένης ζήτησης του προϊόντος και των υψηλών τιμών λιανικής που απολαμβάνουν οι βιολογικοί χυμοί ροδιού, στα ράφια των καταστημάτων.

Πίνακας 8
Αποτελέσματα :

• Το κόστος εγκατάστασης αποπληρώνεται για μεν τα βιολογικά μετά την πάροδο 3,6 ετών από την εγκατάσταση  για δε τα συμβατικά μετά πάροδο 4,3 ετών.
• Μετά το πέρας της εξαετίας για μεν τα συμβατικά έχουμε αρνητικό υπόλοιπο στα 146 ευρώ , ενώ στα βιολογικά έχουμε κέρδη 1.359 ευρώ.
• Μετά την εξαετία τα έξοδα της καλλιέργειας παραμένουν σταθερά χωρίς σημαντικές αυξομειώσεις στα επίπεδα των 506 ευρώ ανά στρέμμα ( 440 Χ 15 % ) , όπου το 15%  αφορά στα λειτουργικά έξοδα και στην αντιμετώπιση της πιθανής αύξησης του κόστους της φυτοπροστασίας λόγω αντιμετώπισης ασθενειών/εχθρών. Ενώ η παραγωγή δύναται να φτάσει τα 2.500 κιλά ανά στρέμμα.
• Τα  έσοδα από την καλλιέργεια σε ετήσια βάση και μετά το πέρας της εξαετίας δύναται να  είναι 1.619   ευρώ με υπολογισμένη απόδοση στρεμματική τα 2.500 κιλά εμπορεύσιμου προϊόντος και  εντός προδιαγραφών βιολογικής γεωργίας.
• Υπάρχει σαφής υπεροχή της βιολογικής καλλιέργειας έναντι της συμβατικής σε επίπεδα τιμών/εσόδων αλλά και αυξημένης προστιθέμενης αξίας στο τελικό προϊόν, που είναι βασικά ο χυμός αλλά και τα υποπροϊόντα του ροδιού.

• ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ  ΤΟΥ ΠΡΟΪΌΝΤΟΣ

Από την επεξεργασία του ροδιού παράγονται τόσο προϊόντα όσο και υποπροϊόντα/παραπροϊόντα  με βάση το παρακάτω διάγραμμα :

                                                      ΡΟΔΙ
 

           ΠΡΟΪΟΝΤΑ                                                            ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ/ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΤΑ    

• ΧΥΜΟΣ                                                             1.   ΦΛΟΙΟΣ

• ΣΠΟΡΙΑ/ΔΡΥΠΕΣ                                             2. ΞΕΡΑ ΣΠΟΡΙΑ

                                                                           3 .  ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ

                                                                           4 .  ΣΚΟΝΗ ΤΑΝΙΝΗΣ

5 . ΒΙΟΜΑΖΑ/ΖΩΟΤΡΟΦΗ

                                                               
Για την παραλαβή του χυμού ισχύει η συνθήκη πως η απόδοση του καρπού  σε χυμό  βρίσκεται μεταξύ των ορίων του 25% έως 40% κατά βάρος του φρούτου και εξαρτάται από τα επιθυμητά επίπεδα συγκέντρωσης σε αντιοξειδωτικά σε υψηλά ή χαμηλά επίπεδα.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΧΥΜΟΠΟΙΗΣΗ ΡΟΔΙΟΥ

ΠΑΡΑΛΑΒΗ και ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ           ΠΛΥΣΙΜΟ και ΔΙΑΛΟΓΗ       ΑΠΟΣΠΥΡΩΣΗ

           ΕΚΧΥΜΩΣΗ          ΚΑΘΙΖΗΣΗ          ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ/ΔΙΑΥΓΑΣΗ

           ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ        ΨΥΞΗ        ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ        ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ